Bài học từ nước Nga trong giảm sử dụng rượu, bia bằng các giải pháp kiểm soát mạnh mẽ

Sáng 23/5, dự án Luật phòng chống tác hại của rượu bia đã được thảo luận và dự kiến được thông qua ngày 14/6/2019 tại kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa 14. Người dân đang mong đợi Quốc hội sáng suốt lựa chọn các biện pháp kiểm soát rượu, bia chặt chẽ nhằm đẩy lùi mức gia tăng sử dụng rượu bia kỷ lục của người dân Việt Nam hiện nay.

Tình trạng sử dụng rượu, bia ở Việt Nam đang thực sự báo động. Năm 2017, mức tiêu thụ bình quân đầu người của Việt Nam đã lên đến 8,9 lít cồn nguyên chất. Việt Nam đứng thứ 5 thế giới (chỉ sau Timor-Leste, Niger, Comoros và Seychelles) về mức tăng tiêu thụ bình quân đầu người giai đoạn 2010-2017 (với 90,2%) và dẫn đầu thế giới với mức tăng lên đến 2.459% sau 27 năm, từ 1990 đến 2017. Nếu không áp dụng các chính sách chặt chẽ nhằm giảm sử dụng rượu, bia, dự kiến đến năm 2025 và 2030, mức tiêu thụ của người Việt Nam sẽ tiếp tục tăng rất nhanh, lên đến 14 và 18 lít.

Trong số các quốc gia đã giảm được lượng rượu, bia tiêu thụ bình quân đầu người, Nga là một thí dụ điển hình của việc áp dụng và triển khai thành công các chính sách mạnh mẽ nhằm giảm sử dụng đồ uống có cồn. Từ năm 2005 đến nay, Nga đã theo đuổi chính sách kiểm soát đồ uống có cồn chặt chẽ, áp dụng tất cả các biện pháp đã được chứng minh là có hiệu quả cao, chi phí thấp trong giảm sử dụng đồ uống có cồn.

Về chính sách thuế, Chính phủ Nga sửa đổi Luật thuế tiêu thụ đặc biệt, tăng thuế tiêu thụ đặc biệt 10% mỗi năm từ 2008, năm 2014 tăng thuế TTĐB 33%. Chính sách quản lý giá năm 2019, nước Nga cũng quy định mức giá bán lẻ tối thiểu của rượu mạnh có nồng độ cồn từ 28% trở lên, năm 2014 tiếp tục tăng mức giá bán lẻ tối thiểu của rượu 28% độ cồn trở lên; 2016 quy định mức giá bán lẻ tối thiểu đối với rượu vodka.

Năm 2005, nước Nga cấm bán rượu có độ cồn >15% tại một số địa điểm công cộng, tại các điểm không được cấp phép đến năm 2007, cấm mọi hình thức bán sỉ và bán lẻ đồ uống có cồn trên Internet. Năm 2011, Nga tăng cường thực thi quy định cấm bán đồ uống có cồn cho người người tuổi pháp luật cho phép và tăng nặng chế tài xử phạt vi phạm, cấm bán rượu, bia tại các cây xăng dầu. Năm 2012, Nga cấm bán bia tại một số địa điểm cho đến năm 2014 tăng nặng mức phạt đối với hành vi bán, rượu bia cho người chưa đủ tuổi và gắn trách nhiệm hình sự nếu tái phạm vi phạm; năm 2016 triển khai đăng ký mạng lưới bán lẻ.

Trong lĩnh vực quảng cáo, năm 2008, nước Nga cấm quảng cáo trên tất cả các phương tiện giao thông, tới năm 2012, Nga đã cấm quảng cáo trên báo hình, báo giấy, mạng xã hội và internet; nới lỏng cho phép quảng cáo bia và rượu vang nhân dịp Worldcup 2018 đến ngày 1/1/2019.

Năm 2010, Chính phủ Nga quy định độ cồn trong máu bằng 0 khi tham gia điều khiển phương tiện giao thông; năm 2012 thì cấm điều khiển phương tiện giao thông mà nồng độ cồn trong khí thở vượt mức 0.16mg/l. Nhờ vậy, sau 7 năm, mức tiêu thụ đồ uống có cồn bình quân đầu người ở Nga đã giảm 22%, từ 15,8 lít năm 2010 xuống 12,3 lít (2017); gánh nặng bệnh tật và tử vong do đồ uống có cồn gây ra cũng đã giảm đáng kể. Rượu, bia không chỉ gây tổn hại cho sức khỏe người uống mà còn kéo theo hàng loạt hệ lụy xã hội khác như tai nạn giao thông, bạo lực gia đình, bạo lực tình dục, đói nghèo…

Phương Thu
Nguồn: tuoitrethudo.com.vn