Séc: Những người cộng sản có thể sẽ tử hình chính phủ

Cựu tổng thống Václav Klaus bình luận, rằng đại tá sĩ quan dự bị Roman Prymula không bao giờ nên trở thành bộ trưởng Y tế, đơn giản vì là người không đáng tin cậy. Còn báo điện tử Novinky.cz thì cho rằng Séc đã trở thành trò cười cho thiên hạ.

Chủ tịch Đảng Cộng sản Bohemia và Moravia KSČM Vojtěch Filip. Foto: ČTK

Cái tin mà nhật báo giải trí Blesk bất ngờ đưa trên trang nhất hôm thứ Năm 22/10/2020 đã trở nên giật gân cả trên truyền thông quốc tế, làm giáo sư Roman Prymula ngã ngựa sau một tháng ngồi trên ghế bộ trưởng Y tế CH Séc.

Để trong khi chính phủ liên minh của thủ tướng Andrej Babiš và toàn thể nhân dân Séc đang oằn mình chống trả dịch covid-19 lại còn phải bất đắc dĩ tìm người thay Roman Prymula trong cương vị tổng chỉ huy chống dịch.

“Bộ trưởng Y tế bốn tuần Roman Prymula ngay từ đầu đã là cá nhân không đáng tin cậy và chưa khi nào nên là bộ trưởng. Sự hoài nghi mà nhiều người trong chúng ta có ngay từ đầu, bổ xung thêm bởi cách hành xử độc tài, mà ông ta đã kịp thể hiện trên cương vị bộ trưởng trong vòng một tháng,” cựu tổng thống Václav Klaus bình luận với nhật báo Echo24.

“Luôn hù dọa dân chúng, nhưng chủ yếu từ thái độ của ông ta cho thấy, là không tin chính những gì mình nói ra. Không chỉ làm mất uy tín bản thân, mà cả mọi biện pháp phòng dịch đã áp đặt,” Václav Klaus bổ xung.

“Cú sốc khủng khiếp. Khi chúng ta yêu cầu nhân dân đeo khẩu trang cả trong xe của họ và hạn chế nhân dân đủ thứ kể cả chuyện đi lại, thì chính bộ trưởng Y tế phải làm gương. Những sai lầm như vậy không nên xảy ra,” thủ tướng Andrej Babiš tuyên bố khi nói về quyết định yêu cầu Roman Prymula từ chức bộ trưởng Y tế. “Không ai là không thể thay thế, kể cả cá nhân tôi,” thủ tướng bổ xung và cho hay đã bàn bạc với tổng thống Miloš Zeman về việc thay đổi nhân sự chính phủ.

Bộ trưởng Y tế Roman Prymula

Theo nhiều nguồn tin, tổng thống Miloš Zeman không mấy hài lòng với chuyện cách chức Roman Prymula và thay thế bộ trưởng Y tế vào thời điểm nóng bỏng này khi chức bộ trưởng Y tế đang trở thành quan trọng nhất trong tất cả.

Chính trường Séc cũng đã từng chứng kiến thái độ đỏng đảnh của Miloš Zeman trong thủ tục hiến định về bổ nhiệm thành viên hay thậm chí toàn bộ chính phủ, nếu đó là những khuôn mặt thiếu thiện cảm với cá nhân tổng thống. Nên không loại trừ cả khả năng thủ tục bãi nhiệm và bổ nhiệm bộ trưởng Y tế lần này không xuôi chèo mát mái. Nhưng đó là chuyện tính sau của những ngày tới.

Còn hiện nay, ngay lập tức đã có những dấu hiệu cho thấy nội các liên minh của thủ tướng Andrej Babiš bắt đầu lung lay. Bởi người nổ phát súng đầu tiên đòi cách chức bộ trưởng Y tế của Roman Prymula (người của ANO) chính là chủ tịch đảng liên minh ČSSD phó thủ tướng thứ nhất kiêm bộ trưởng Nội vụ Jan Hamáček.

Ngay sau khi truyền thông phơi bày sự việc Roman Prymula bí mật gặp gỡ với dân biểu phó chủ tịch thứ nhất phong trào ANO Jaroslav Faltýnek tại nhà hàng mà theo qui định do chính bộ Y tế ban hành, đã không còn được phép mở cửa tiếp khách, hơn nữa không đeo khẩu trang , phe ČSSD đã đe rời bỏ liên minh cầm quyền nếu chủ tịch ANO Andrej Babiš không chấp nhận.

Tạm thời cho thấy, sau những giờ phút đầy căng thẳng thái độ của Jan Hamáček đã hơi dịu lại với lý luận rằng “chưa đúng lúc” bỏ nội các.

“Tôi cho rằng đã giải quyết xong, thứ Ba ông ta (Andrej Babiš) sẽ tới lâu đài ở Lány (nơi hiện tổng thống đang ở) giới thiệu ứng cử viên mới và thứ Năm tổng thống sẽ bổ nhiệm. Đó là những thủ tục hiến pháp cơ bản. Nghĩa là thủ tướng đề nghị, tổng thống gặp gỡ ứng cử viên và phê chuẩn,” Jan Hamáček nói với kênh CNN Prima NEWS và bổ xung: “Chưa phải lúc rời chính phủ. Đã có những hứa hẹn giải quyết đến thứ Năm và mọi chuyện sẽ ổn.”

Roman Prymula đã ngây thơ sa bẫy?

Hàng loạt các nhà nghiên cứu chính trị nổi tiếng cùng chung nhận định, rằng thủ tướng Andrej Babiš không còn cách nào khác ngoài loại bỏ Roman Prymula mặc dù không muốn. Hơn nữa, diễn biến dịch covid-19 đang đẩy uy tín của CH Séc trên quốc tế đi xuống. “Độ tin cậy của thủ tướng đại diện cho Cộng hòa Séc đã xuống con số không. Bản thân thủ tướng đã trở thành trò cười, hay đúng hơn là tiếng khóc cho phần lớn dư luận quốc tế có chút hiểu biết tình hình nước ta,” nhà nghiên cứu chính trị Ladislav Mrklas từ Viện CEVRO ở Praha bình luận.

Phó giáo sư chủ nhiệm Khoa Khoa học Chính trị và Nghiên cứu Châu Âu Đại học Tổng hợp Palacký ở Olomouc Tomáš Lebeda cho rằng Roman Prymula đã phạm sai lầm chính trị sơ đẳng. “Đó là sai lầm chính trị, khi tham dự những cuộc gặp gỡ như vậy và không ngờ, là nó có thể được sử dụng để chống lại mình,” Tomáš Lebeda bình luận.

Tomáš Lebeda đồng thời phân tích về hàng loạt câu hỏi còn bỏ ngỏ, ví dụ mục đích cuộc gặp gỡ là gì. “Và quan trọng nhất, ai đã chỉ chỗ cho phóng viên tới đó. Chắc chắn không phải tình cờ. Một trong những giải thích có thể, thì đó chính là cái bẫy, được đặt ra với mục đích triệt hạ Roman Prymula,” Tomáš Lebeda phán đoán.

Về sự hiện diện của chủ tịch nhóm nghị sĩ ANO Jaroslav Faltýnek, phó giáo sư Tomáš Lebeda bình luận: “Chỉ nguyên cái sự việc, là những cuộc gặp gỡ như vậy diễn ra bên ngoài trụ sở bộ, đã có vấn đề. Kể cả đó có là nhà hàng hay bất kỳ mô hình tư nhân nào khác. Nhưng tiếc thay, vấn đề này, các cuộc họp hay gặp gỡ diễn ra ngoài trụ sở chính thức, với phong trào ANO là tương đối phổ biến.”

Theo Tomáš Lebeda, kinh nghiệm cá nhân của mình với những trường hợp như vậy đã có cả với thủ lĩnh ANO Andrej Babiš từ cương vị bộ trưởng Tài chính lẫn thủ tướng. “Dạo đó tôi từng nói với ông ta, rằng như vậy quá bất thường và không phù hợp. Chính khách cần tiếp xúc gặp gỡ với người khác đang hoàng minh bạch tại trụ sở của mình,” Tomáš Lebeda nói.

Những người Cộng sản sẽ tử hình chính phủ của thủ tướng Andrej Babiš

Trong bối cảnh khác, khi mà phe đối lập đang tiếp tục nỗ lực đẩy chính phủ liên minh của thủ tướng Andrej Babiš vào chỗ chết, như đòi phải ra trước Quốc hội để biểu quyết lấy tín nhiệm, thì số phận của liên minh cầm quyền giờ chỉ còn nằm trong tay những người Cộng sản. Bởi hiện nay trong Quốc hội, ngoài sự ủng hộ có điều kiện của những người Cộng sản, liên minh cầm quyền không còn có thể dựa vào phe phái nào khác nữa.

Ngay từ khi phôi thai, liên minh cầm quyền thiểu số ANO- ČSSD ra đời và tồn tại được cho tới nay chỉ nhờ vào sự nhượng bộ và ủng hộ ngầm của các nghị sĩ Đảng Cộng sản Séc và Morava (KSČM) trong Quốc hội.

Nhưng như đã biết, kết quả bầu cử đại phương mới đây đã là hồi chuông cảnh tỉnh cho KSČM khi bước vào cuộc bầu cử nhiệm kỳ tới. Ban lãnh đạo KSČM đã cho biết sẵn sàng nhường vị trí cho những luồng sinh khí mới nhằm phục hồi vị thế đang suy giảm thê thảm. Thậm chí đã có ý kiến cho rằng, thất bại trong cuộc bầu cử địa phương vừa qua của KSČM là hậu quả của việc làm chỗ dựa cho ANO của Andrej Babiš.

Và nay, chủ tịch KSČM Vojtěch Filip vừa chính thức lên tiếng, rằng sự ủng hộ của những người Cộng sản giành cho chính phủ liên minh thiểu số ANO- ČSSD sẽ có thể sớm chấm dứt. Dĩ nhiên Vojtěch Filip vẫn khôn khéo từ chối nói cụ thể về thời điểm- hay nhất là với giá ra sao. “Vào thời điểm nhất định sự ủng hộ sẽ kết thúc. Thời điểm cụ thể ấy hãy để chúng tôi tự quyết,” Vojtěch Filip nói với Rádio Impuls hôm 23 tháng Mười.

Mặc dù theo Vojtěch Filip, những người Cộng sản không hài lòng với những gì vừa xảy ra liên quan tới bộ trưởng Y tế Roman Prymula, nhưng điều làm KSČM cảm thấy cần xem xét lại thái độ của mình chủ yếu là do kế hoạch mua sẵm trang thiết bị cho quân đội. Trong khi KSČM muốn chi phí quân sự phải thấp hơn khoảng mười tỉ korn, và điều này được đặt ra trong các điều kiện để chính phủ liên minh được KSČM chấp nhận ủng hộ.

“Nhưng Tổng Tham mưu trưởng tuyên bố, rằng sẽ hành động bất chấtp thái độ của KSČM. Nghĩa là có ai đó đã quá yêu chức vụ của mình và quên rằng, họ phải phụng sự nhân dân Cộng hòa Séc,” Vojtěch Filip cho biết.

Theo ČTK, Echo24